عرصه تجارت خارجی یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مقولاتی است که پیشرفت و رونق اقتصادی کشور مرهون توجه جدی، پرتلاش و همه‌جانبه به آن است. مطالعه تجربه بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا و یا آن دسته از کشورهای درحال‌توسعه که توانسته‌اند در مدت کوتاهی خود را در زمره کشورهای در حال پیشرفت مطرح نمایند، آشکار می‌سازد که تکیه بر تجارت و بازرگانی یکی از اصلی‌ترین و شاید مهم‌ترین دلیل قرارگرفتن آنها در وضعیت مطلوب اقتصادی است. به همین منظور پرداخت به امور علمی و دانشگاهی مرتبط با این حوزه نیز از اهمیت روز افزونی برخوردار است؛ لذا پرداختن به جوانب این عرصه، در خصوص ایران که به‌عنوان یک کشور درحال‌رشد، درصدد است قله‌های بلندی را در عرصه پیشرفت و توسعه در حوزه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی فتح نماید، از ضرورتی دوچندان برخوردار است.
بدین منظور، کتاب حاضر تلاشی مدون و منسجم به‌منظور ترسیم وضعیت تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران و بررسی افق‌ها و چشم‌اندازهای مرتبط با آن در این عرصه است. البته در رشته‌های مدیریت بازرگانی به مقوله‌های تجارت بین‌الملل به‌تفصیل پرداخته شده است، اما مطالب مطرح شده عمدتاً جنبه انتزاعی و نظری دارد و کمتر به‌صورت ملموس و عینی تجربه‌های تجاری ایران موردبحث و بررسی قرار گرفته است. از سوی دیگر کتاب پیش‌رو تلاش دارد با زبانی ملموس‌تر برای عموم رشته‌های علوم‌انسانی و به‌ویژه رشته‌های علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، ضرورت توجه هر چه بیشتر به مقوله تجارت خارجی را چه در عرصه عمل و چه در عرصه نظر، گوشزد نماید.