با توجه به حضور تعداد زیادی از مردم کشورهای همسایه پاکستان و افغانستان برای سفرهای زیارتی، سیاحتی و یا کاری در ایران، ضرورت توجه به ایجاد، توسعه و مدیریت بازارچه‌های مرزی می‌تواند نقش مهمی در توسعهٔ اقتصادی مرزنشینان ایفا کند. با بررسی مناطق مختلف کشور، می‌توان به عدم تعادل‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میان مناطق مرزی و مناطق مرکزی پی برد. مناطق مرزی به لحاظ قرارگرفتن در انزوای جغرافیایی و دور بودن از مناطق صنعتی- اقتصادی، جزء مناطق محروم و توسعه نیافته محسوب می‌شوند. در صورت بی‌توجهی به نواحی مرزی شاهد چالش‌های عمده‌ای مانند تخلیهٔ این مناطق از جمعیت و ضعف امنیت خواهیم بود. 

مناطق مرزی ایران از لحاظ راه‌های دسترسی، امکانات آموزشی و بهداشتی، رفاه و خدمات اجتماعی، شرایط مسکن، بیمه و امکانات اولیه زندگی در پایین‌ترین سطح قرار دارند. بیشتر مناطق مرزی و شهرهای اطراف مرزهای کشور فاقد صنایع مادر و یا کارخانه‌های بزرگ صنعتی هستند و معمولا حجم سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی در این مناطق بسیار پایین است. 

نقاط مرزی معمولا فرصت‌های اقتصادی مطلوبی هستند که با راه‌اندازی بازارچه‌های مرزی و رونق اقتصادی و بازرگانی می‌توانند نقش مؤثری در اقتصاد کشورها بازی کنند. علاوه بر این، این امر به ایجاد اشتغال در جوامع محلی و منطقه‌ای هم منجر می‌شوند. نداشتن امکانات مناسب اولیه و تخصصی، نبود مدیریت یکپارچه و هماهنگ، نبود راه‌های دسترسی و جاده‌های مناسب، ناامنی مناطق اطراف، نبود امکانات رفاهی و خدماتی مانند مسافرخانه و رستوران و عدم هماهنگی بین کشور با کشورهای همسایه در این بازارچه‌ها، از دلایل ناکامی راه‌اندازی بازارچه‌های مرزی در سال‌های گذشته بوده است.

 این مشکلات و چالش‌ها در شرایطی به ناکامی در راه‌اندازی بازارچه‌های مرزی منجر شده است که به اعتقاد کارشناسان فرهنگ، آداب و رسوم و زبان مشترک بین بسیاری از نقاط مرزی کشور با کشورهای همسایه می‌تواند پتانسیلی برای رونق این بازارچه‌ها باشد. پتانسیل‌هایی که به نظر می‌رسد در سال‌های گذشته، چندان جدی گرفته نشده‌اند. در کنار بازارچه‌های مرزی، تعاونی‌های مرزی هم می‌توانند به رونق اقتصادی در شهرها و روستاهای این مناطق کمک بسیاری کنند و در نهایت امنیت را در این مناطق افزایش دهند. 

 ایران از نظر سکونت اقوام گوناگون با مذاهب و زبان‌های مختلف دارای تنوع بسیاری است که بیشتر این اقوام در مناطق و استان‌های مرزی کشور زندگی می‌کنند، به طوری که تمام ۱۶ استان مرزی کشور سرزمین اقوام گوناگون هستند. یکی از استان‌هایی که بیشترین تعداد بازارچه‌های مرزی در کشور را داراست، استان پهناور سیستان و بلوچستان است که علی‌رغم پتانسیل‌های بالقوه برای بازارهای تجاری، همواره از محرومیت‌های زیادی رنج برده است.