لجستیک معکوس، روشی برای توسعه اقتصادی یا راهی برای فرار از پایان دنیا
چگونه از چیزهایی که به نظر دورریختنی میآیند، ارزش خلق کنیم؟
با رشد جمعیت جهان، افزایش مصرف اقلام ضروری و همچنین رواج مصرفگرایی در فرهنگ مردم کشورهای مختلف، سرعت برداشت از منابع طبیعی برای تامین مواد اولیه کارخانجات تولیدی و صنعتی نیز شدت گرفته است و بشر را با دو بحران عظیم روبرو کرده است. اول، اتمام منابع تجدیدناپذیر و بحران کمبود مواد اولیه برای تامین نیازهای نسلهای آینده و دوم، حجم انبوه زبالههای شهری و صنعتی که امحاء و خلاصی از دست آنها را به معضلی بزرگ برای دولتها تبدیل کرده است.
بهترین راهکار برای برون رفت از این وضعیت، بهکارگیری فرایندهای بازتولید و بازیافت پسماندهاست به نحوی که بتوان بخش عمدهای از زبالههای قابل بازیافت را دوباره به چرخه تولید بازگرداند. این فرایند را که در زنجیره تامین حلقه بسته قابل پیادهسازی است، لجستیک معکوس مینامند.
جالب است بدانید که اگرچه امروزه اهمیت لجستیک معکوس و استفاده مجدد ضایعات شهری و صنعتی در فرایندهای تولید از لحاظ اقتصادی برای همگان روشن است، اما تا دهه 80 میلادی یعنی همین 40 سال پیش، شرکتهای عظیم صنعتی که زبالههای زیادی نیز تولید میکنند، از منظر اقتصادی به این موضوع توجهی نداشتند و فقط به دلیل فشار نهادهای مردمی حامی محیط زیست مجبور به بازیافت و بازفرآوری زبالههای خود بودند.
اما امروزه به دلیل افزایش جمعیت جهان و کافی نبودن منابع طبیعی تجدیدناپذیر برای پاسخگویی به این نیاز، و همچنین به علت مقرون به صرفه بودن فرایند بازیافت در مقایسه با استخراج مواد اولیه فلزی از معادن و استحصال مواد اولیه پلاستیکی از نفت، بسیاری از شرکتهای بزرگ به سمت تامین مواد اولیه خود از طریق لجستیک معکوس افتادهاند و جالب است بدانید حوزه کاری بازیافت به دلیل سود بالای آن، به یک صنعت مولتیمیلیارد دلاری و بسیار مافیایی در دنیا بدل شده است که هر کسی به راحتی قادر به ورود به آن نیست.
کتاب «لجستیک معکوس» نوشته آقای دونالد اف بلومبرگ (املای این Blumberg با شرکت Bloomberg مشهور متفاوت است) در سال 2004 منتشر شده و در سال 1388 در ایران به فارسی ترجمه و توسط شرکت چاپ و نشر بازرگانی منتشر شده است و در سال 1397 به چاپ دوم رسیده است. این کتاب در یازده فصل با بررسی مدلهای پیادهسازی لجستیک معکوس، مدلهای کاری زنجیره تامین حلقه بسته، تفاوت بازگشت محصول با بازگشت قطعه، کسب و کارهای مرتبط با مدیریت چرخه عمر، خدمات دارای ارزش افزوده در لجستیک معکوس، مکانیزمهای پیشبینی پیشرفته مرتبط، سیستمهای مدیریت زنجیره تامین حلقه بسته، ساختار مناسب لجستیک معکوس در مدیریت خردهفروشی و توزیع کالاهای مصرفی، نرخهای بازگشت پسماند کالاهای مصرفی به چرخه عمر لجستیک معکوس، شاخصها و معیارهای آماری کلیدی، مدیریت ارزش راهبردی در فرایند خدمات پس از فروش، بازارهای ثانویه فرامرزی لجستیک معکوس، فناوریهای پیشرفته و نوین مرتبط و ... پرداخته است و بهترین منبع مطالعاتی موجود در این زمینه در بازار کشور محسوب میشود.
لذا فعالان حوزه صنعت و علاقهمندان به انجام امور تحقیقاتی در زمینه لجستیک تامین بالاخص لجستیک معکوس میتوانند با مطالعه کتاب «لجستیک معکوس»، به بخش مهمی از دانش روز دنیا در این حوزه دست پیدا کرده و از طریق ورود به این بازار پرسود، به موفقیت مالی نیز دست یابند.