«طرح توجیهی متشکل از سه بخش عمده ابعاد فنی، اقتصادی و مالی است که در زیر به هر یک از آنها پرداخته میشود:
۱. هدف از بررسیهای مالی عبارت است از:
تجزیهوتحلیل مالی به بررسی وضعیت مالی و یا نشان دادن چگونگی فعالیتهای متقاضی (شخص حقیقی یا حقوقی) درگذشته و پیشبینی وضعیت مالی وی در آینده پس از اجرای طرح ازنظر تولید و سودآوری، فعالیت اقتصادی، وضعیت داراییها و نحوه استفاده از منابع مالی و سایر شاخصهها و نسبتهای مالی است.
۲. هدف از بررسی اقتصادی (بازار) طرح عبارت است از:
بررسی اقتصادی را مطالعه بازار نیز مینامند و هدف از این بررسی تجزیهوتحلیل شناخت مشکلات و محدودیتهای اجرایی طرح و تحلیل آثار ناشی از اجرای طرح بر روی میزان اشتغال، سطح قیمتها، بودجه عمومی، تراز پرداختها و جریان توزیع درآمد و نهایتاً بررسی بازار ازنظر عرضه، تقاضا، پیشبینی عرضه، تقاضا و فروش محصول یا محصولات طرح. در این قسمت بیشتر به تجزیهوتحلیل شاخصهای اقتصادی پرداخته میشود.
۳. هدف از ارزیابی و بررسی طرح از نقطهنظر فنی عبارت است از:
توجیهپذیری فنی اطمینان از صحت مبانی محاسباتی تولید، تعیین حدود و مشخصات طرح ازلحاظ صحیح در نظر گرفتن حدود و اندازه زمین، ساختمان، تأسیسات و ماشینآلات، برآورد صحیح هزینههای سرمایهای و تولیدی (هزینههای ثابت و هزینههای سرمایه در گردش)، تعیین برنامههای اجرایی (برنامه زمانبندی)، مطالعه توانایی مدیریت و عوامل اجرایی آن.
شکست پروژههای از موضوعاتی است که در خیلی از گزارشهای علمی منتشرشده جهان بدان پرداخته میشود و این موضوع مختص جهان اول یا سوم نیست. این عامل منجر به از دست دادن منابع و خسارتهای مالی و غیرمالی ذینفعان میشود. در ایران نیز باوجود عدم شفافیت برخی گزارشهای عملکردی، پروژههای زیادی را میتوان در گروه پروژههای شکستخورده قرار دارد.
مهمترین سؤالی که میتوان در اینجا بدان اشاره کرد این است که "آیا شاخصی برای نشان دادن نسبت پروژههای شکستخورده و ناموفق نسبت به پروژههای موفق وجود دارد؟"
ازآنجاییکه بررسی علل شکست و موفقیت پروژههای مختلف، بحث اصلی این کتاب نیست، بنابراین برای راحتی کار شاخصی را برای معرفی میزان پروژههای ناموفق به پروژههای موفق معرفی میشود.
از طرف دیگر به اعتقاد اغلب تحلیل گران اقتصادی کشور، اقتصاد ایران یک اقتصاد بانک محور است، بدین معنی که عمده طرحها و پروژههای کشور از طریق سیستم بانکی تأمین مالی میشود و افزایش و یا کاهش نسبت مطالبات بانکی بیانگر وضعیت موفقیت و یا عدم موفقیت طرحها و پروژههای مختلف کشور هست.
گزارشهای مالی بینالمللی نشان میدهند که میزان مطالبات بانکها در کشورهای توسعهیافته کمتر از ۳درصد تسهیلات اعطایی است، این در حالی است که این نسبت در ایران حدود ۱۴درصد برای سال ۱۳۹۶ گزارششده است.
نظرات
مقدمه ای بر: بررسی طرحها