باز آفرینی یک صنعت هفت دهه تحولات صنایع لوازم خانگی ایرانی
هفت دهه تحولات صنایع لوازم خانگی ایرانی
نویسنده |
فائزه هدایت نظری افسانه شفیعی مجید جلیلی |
مترجم | |
ناشر | عمومی |
تعداد صفحات | 455 صفحه |
دسته بندی | کسب و کار خانگی |
تاریخ انتشار | 1402 |
شابک | 9786001732331 |
قیمت | 200,000 تومان |
زبان | فارسی |
فهرست مطالب
پیشگفتار : سرآغازی دیگر!........................................................................................ 24
پیشگفتار : انجمن صنایع لوازمخانگی ایران....................................................................... 26
مقدمه................................................................................................................. 28
بخش اول: توسعه زنجیره
ارزش صنایع لوازمخانگی از نظریه تا تجربه
فصل اول: جایگاه توسعه زنجیره ارزش در رقابتپذیری صنعتی: کاربرد هایی در
صنایع لوازمخانگی
۱-۱.توسعه رقابتپذیری در مسیر توسعه و تکمیل زنجیره ارزش صنعتی....................................... 34
1-2. تعریف زنجیره ارزش........................................................................................ 38
1-3. الگوهای تحلیل زنجیره ارزش و ارتباط آن با زنجیره
تأمین............................................... 40
1-3-1. «زنجیره ارزش» جزئی از «زنجیره تأمین»...................................................................................... 41
1-3-2. «زنجیره ارزش» مفهوم معادل «زنجیره تأمین»................................................................................. 44
1-3-3. «زنجیره ارزش» مفهومی وسیعتر از «زنجیره تأمین»: منحنی
لبخند....................................................... 46
1-4. ارتقاء، توسعه و تکمیل زنجیره ارزش...................................................................... 50
1-5. عوامل مؤثر بر رقابتپذیری صنایع در طول زنجیره ارزش فعالیتهای اقتصادی.......................... 54
1-5-1. مؤلفههای رقابتپذیری صنعتی........................................................................................................ 54
1-5-2. جایگاه تکمیل زنجیره ارزش در ارتقاء رقابتپذیری: ملاحظات حاکم بر صنایع منبعمحور و ساختمحور 56
1-6. الگوی تحلیل زنجیره ارزش لوازمخانگی برحسب انواع زیرگروهها....................................... 59
1-6-1. طبقهبندی لوازمخانگی برحسب انواع زیرگروهها ................................................................................ 59
1-6-2. زنجیره ارزش لوازمخانگی برحسب انواع زیرگروهها............................................................................ 62
1-7. مقایسه زنجیره ارزش گروههای منتخب محصولی........................................................... 78
1-8. جمعبندی و تعیین مراحل
دخیل در ارتقاء رقابتپذیری صنعتی.............................................. 80
1-9. منابع و مآخذ.................................................................................................. 84
فصل دوم: بررسی تحولات صنعت لوازمخانگی در جهان: سنجههایی برای ایران
2-1. تحولات بازار جهانی صنایع لوازمخانگی و صنایع پشتیبان................................................. 88
2-1-1. وضعیت حاکم بر صنعت لوازمخانگی در بازار جهانی............................................................................. 88
2-1-2. پویاییهای ساختار بازار صنایع لوازمخانگی از منظر ترکیب
بازیگران ..................................................... 88
2-1-3. پویاییهای ساختار بازار صنایع لوازمخانگی از منظر محصولی
.............................................................. 91
2-1-4. مروری اجمالی بر تحولات بازار لوازمخانگی...................................................................................... 93
2-1-4-1. تولید در مقیاس گسترده......................................................................................................... 94
2-1-4-2. تولید در قالب زنجیرهها......................................................................................................... 95
2-1-4-3. تولید در قالب عرضه مشارکتی................................................................................................ 96
2-2. عوامل مؤثر بر رقابتپذیری صنعتی از منظر بخش عرضه صنایع لوازمخانگی........................... 97
2-2-1. معرفی الگو............................................................................................................................... 97
2-2-2. مقایسه تطبیقی مؤلفههای رقابتپذیری در ایران و کشورهای منتخب........................................................ 98
2-3. معرفی اهم شاخصهای مؤید توان رقابتپذیری محصولات کشورها در جهان............................. 113
2-3-1. شاخص ساخت کشور (MICI) و مؤلفههای آن............................................................................... 113
2-3-2. شاخص ساخت کشور (MICI) و جایگاه
ایران در طبقهبندیهایبینالمللی............................................. 114
2-3-3. شاخص برند آینده کشور (FBCI) و جایگاه ایران در طبقهبندیهای بینالمللی........................................ 119
2-4. تحولات محیطی در صنعت لوازمخانگی جهان.............................................................. 119
2-4-1. پیشرفتهای سمت عرضه........................................................................................................... 119
2-4-2. تحولات سمت تقاضا................................................................................................................... 123
2-4-3. تحولات زیرساختی: تجارت الکترونیک و کانالهای جدید توزیع............................................................. 124
2-5. جمعبندی و احصای مهمترین ملاحظات در پیگیری سیاستهای مولّد رقابتپذیری............................................... 128
2-6. منابع و مآخذ................................................................................................ 132
فصل سوم: تجربیات کشوری
3-1. چارچوب تحلیلی تجربیات کشوری ......................................................................... 136
3-1-1. الگوی تعامل بنگاهی در بازار...................................................................................................... 137
3-1-2. انواع راهبردهای تجاری - صنعتی حاکم بر رشته
فعالیتهای اقتصادی................................................... 139
3-2. مدیریت بازار صنایع لوازمخانگی در آینه تجربیات کشورهای منتخب.................................... 141
3-2-1. ایتالیا..................................................................................................................................... 141
3-2-1-1. ساختار صنعتی لوازمخانگی و زنجیره تأمین مربوطه در ایتالیا....................................................... 142
3-2-1-2. سیاستهای فناوری در صنعت لوازمخانگی ایتالیا...................................................................... 144
3-2-1-3. محور سیاستهای ناظر بر بازار صنایع لوازمخانگی ایتالیا........................................................... 145
3-2-1-3-1. سیاستهای بازرگانی خارجی............................................................................................ 145
3-2-1-3-2. سیاستهای بازرگانی داخلی............................................................................................. 147
3-2-1-4. جمعبندی تجربه ایتالیا در مدیریت بازار لوازمخانگی................................................................... 147
3-2-2. هندوستان................................................................................................................................ 150
3-2-2-1. ساختار صنعتی لوازمخانگی و زنجیره تأمین مربوطه در هندوستان................................................. 151
3-2-2-2. سیاستهای فناوری در صنعت لوازمخانگی هندوستان ................................................................................................... 153
3-2-2-3. محور سیاستهای ناظر بر بازار صنایع لوازمخانگی هندوستان..................................................... 154
3-2-2-3-1. سیاستهای بازرگانی خارجی............................................................................................ 154
3-2-2-3-2. سیاستهای بازرگانی داخلی............................................................................................. 155
3-2-2-4. جمعبندی تجربه هندوستان در مدیریت بازار لوازمخانگی............................................................. 156
3-2-3. چین....................................................................................................................................... 158
3-2-3-1. ساختار صنعتی لوازمخانگی و زنجیره تأمین مربوطه در چین........................................................ 160
3-2-3-2. سیاستهای فناوری در صنعت لوازمخانگی چین........................................................................ 164
3-2-3-3. محور سیاستهای ناظر بر بازار صنایع لوازمخانگی چین............................................................ 165
3-2-3-3-1. سیاستهای بازرگانی خارجی............................................................................................ 165
3-2-3-3-2. سیاستهای بازرگانی داخلی............................................................................................. 168
3-2-3-4. جمعبندی تجربه چین در مدیریت بازار لوازمخانگی.................................................................... 169
3-2-4. کرهجنوبی................................................................................................................................ 171
3-2-4-1. ساختار صنعتی لوازمخانگی و زنجیره تأمین مربوطه در کرهجنوبی................................................. 171
3-2-4-2. سیاستهای فناوری در صنعت لوازمخانگی کرهجنوبی................................................................. 174
3-2-4-3. محور سیاستهای ناظر بر بازار صنایع لوازمخانگی کرهجنوبی..................................................... 175
3-2-4-3-1. سیاستهای بازرگانی خارجی............................................................................................ 176
3-2-4-3-2. سیاستهای بازرگانی داخلی............................................................................................. 176
3-2-4-4. جمعبندی تجربه کرهجنوبی در مدیریت بازار لوازمخانگی................................................................ 177
3-2-5. ترکیه...................................................................................................................................... 179
3-2-5-1. ساختار صنعتی لوازمخانگی و زنجیره تأمین مربوطه در ترکیه....................................................... 180
3-2-5-2. سیاستهای فناوری در صنعت لوازمخانگی ترکیه...................................................................... 182
3-2-5-3. محور سیاستهای ناظر بر بازار صنایع لوازمخانگی ترکیه........................................................... 183
3-2-5-3-1. سیاستهای بازرگانی خارجی............................................................................................ 183
3-2-5-3-2. سیاستهای بازرگانی داخلی............................................................................................. 184
3-2-5-4. جمعبندی تجربه ترکیه در مدیریت بازار لوازمخانگی................................................................... 185
3-3. جمعبندی و استخراج درسهای سیاستی برای ایران...................................................... 186
3-4. منابع و مآخذ................................................................................................ 190
بخش دوم: صنعت لوازمخانگی در ایران
فصل چهارم:
سیر تکوینی صنایع لوازمخانگی در ایران
4-1. موج اول: شکلگیری و خیزش صنایع لوازمخانگی ...................................................... 196
4-1-1. فاز یک. ایجاد هسته اولیه (1330-1316)................................................................................... 196
4-1-2. فاز دو. رشد اولیه تولیدات صنایع لوازمخانگی (1345-1331).......................................................... 196
4-1-3. فاز سه. خیز صنعت لوازمخانگی (1356-1346)............................................................................ 198
4-1-4. فاز چهار. افول صنایع لوازمخانگی و بازمهندسی اجباری ساختار مالکیت در بازار (1367-13
کتاب حاضر که تصویری از صنایع لوازمخانگی ایران را ارائه میکند، حاصل مطالعات انجامشده
توسط تعدادی از پژوهشگران حوزه بازرگانی و مهندسی است. خاستگاه تکوین و تدوین کتاب
حاضر برخی مسائل مبتلابه صنایع لوازمخانگی
کشور بهویژه در دوران پس از بازگشت
تحریمهای اقتصادی سال 2018 است که
منجر به احساس نیاز به برخورداری از یک مسیر حرکتی مدون برای این صنعت از سوی
پیشکسوت و بزرگمرد صنعت ایران جناب
آقای مهندس محسن خلیلی عراقی گردید و به فراخور آن مطالعات مربوطه توسط اینجانبان
از همان زمان آغاز گردید و تا دو سال پس از آن به طول انجامید.
نگاهی به روند
تحولات صنایع لوازمخانگی کشور نشان میدهد
که این صنعت با وجود بهرهمندی 1.7 درصدی از تعداد بنگاههای صنعتی، کمتر از 1.5 درصد ارزشافزوده کل صنعت را به خود
اختصاص میدهد. به بیان دیگر، طی یک دهه اخیر، این صنعت نتوانسته
خروجی متناسب با تعداد بنگاههای فعال خود را داشته باشد. با توجه به روند
کاهشی تشکیل سرمایه صنعت لوازمخانگی در دوره بررسی، این نگرانی وجود دارد که
روند عملکرد این صنعت طی سالهای آتی با نزول بیشتری همراه باشد. پس ضرورت
پیگیری سیاستهای ناظر بر این صنعت در یک مسیر نظاممند و مدون بیش از پیش مشخص میگردد.
بخش اول از کتاب حاضر تلاشی در راستای مدون
کردن سیاستهای ناظر بر صنایع لوازمخانگی است که با معرفی الگوهای نظری و تجربی توسعه
زنجیره ارزش، جایگاه این مفهوم را در برابر توازنبخشی به زنجیره تأمین فیزیکی در صنایع لوازمخانگی به تصویر میکشد. در
واقع، این بخش از کتاب تلاش میکند تا
با ارائه تصویری از لوازمخانگی برحسب
دستهبندی سهگانه صنایع انرژیبر، غیرانرژیبر و قطعات واسطهای و معرفی محصولات زیرمجموعه، مروری بر تحولات بازار جهانی آن داشته
باشد. سپس با تمرکز بیشتر بر صنایع لوازمخانگی انرژیبر، به مقایسه
تطبیقی روشهای مداخلهای و حمایتی دولت در کشورهای منتخب و موفق در حوزه
این صنعت در یک نظام هماهنگ (برحسب سیاستهای بازرگانی، صنعتی و فناوری) بپردازد و درسهایی را برای بهکارگیری در
ایران با ایجاد تناسب میان ساختار این صنعت در کشورهای مذکور و نوع سیاستهای به کار رفته اعمال نماید.
بخش دوم کتاب (مشتمل بر چهار فصل) بهطور اختصاصی به تحلیل وضعیت صنایع لوازمخانگی در ایران میپردازد. در این ارتباط ابتدا تاریخچهای از تحولات صنایع لوازمخانگی
کشور و الگوی تکامل زنجیره ارزش در آن طی یک قرن اخیر ارائه شده است و سپس با
پرداختن به شاخصهای عملکردی در این
صنعت، سنجههای مقدماتی از مشکلات این
صنعت را معرفی میکند. در ادامه این
بخش به سبب اهمیت بالای چارچوبهای
قانونی و همچنین تحولات فناورانه بر توسعه زنجیره ارزش این صنعت، به تفصیل به
مباحث قانونی و فناورانه و کاربرد آن در صنایع لوازمخانگی ایران پرداخته شده و از این طریق زمینه برای ورود به بخش سوم این
کتاب آماده میگردد.
بخش سوم (مشتمل بر سه فصل)، حاوی خروجی آسیبشناسیهای
صورتگرفته در این صنعت طی یک سال و نیم ارتباط تنگاتنگ با اعضای محترم انجمن ملی
صنایع لوازمخانگی و مصاحبههای صورتگرفته طی آن دوره -برحسب عوامل محیط سیاستی، کسبوکاری و محیط خرد بنگاهی-
است. با احصای نتایج آسیبشناسی در
قالب یک الگوی سیستماتیک، ماتریس راهبردهای مرجع در این صنعت برحسب هر یک از سه زیرگروه انرژیبر، غیرانرژیبر و قطعهسازی لوازمخانگی استخراج گردید و نهایتاً نقشه راه حرکت در
این صنعت، طی فصل آخر طبق الگوی برنامهریزی استراتژیک برایسون (1980) طراحی و تدوین گردید. سپس بهمنظور عملیاتی سازی خروجیها، نتایج در قالب جدول حاوی کاربرگهای عملیاتی تنظیم گردید تا در عرصه سیاستگذاری نیز بتواند سنجه خوبی به دست دهد.
امید بر آن است
چالشها و خطوط راهبردی و سیاستی ارائه شده در این بخش تا
حد زیادی تصویری از مشکلات توسعه صنایع لوازمخانگی
و نسبت برخی سیاستهای دولت با عملکرد آن را به تصویر کشد. همچنین امید است بهواسطه ارائه راهبردها و راهکارهای اجرایی که
بعضاً متکی بر محیطشناسی و ظرفیتهای
قانونی کشور هستند، خطوط کلی برنامههای اجرایی برخی دیگر از
رشته فعالیتهای ساختمحور
در کشور را در شرایط حاضر در اختیار متولیان و سیاستگذاران
حوزه صنعت و معدن قرار دهد.
در پایان بر خود لازم میدانیم از حمایتهای بی دریغ جناب آقای مهندس محسن خلیلی عراقی
که نقش محوری در پشتیبانی مادی و معنوی تدوین این اثر داشتهاند،
تشکر و قدردانی نماییم. همچنین شایسته است از جناب آقایان حسین حقگو و محمدرضا
سعادت که بدون راهنماییهای ارزشمند ایشان تکمیل این اثر امکانپذیر نبود، سپاسگزاری نماییم. در نهایت، مراتب قدردانی خود را از بابت
پشتیبانیهای مستمر اعضای محترم هیاتمدیره
انجمن ملی صنایع لوازمخانگی، بالاخص جناب آقایان علی دانیالی، عباس
هاشمی و قاسم مصطفوی نیز ابراز میداریم. بدون شک این مجموعه
به رغم خطاها و کاستیهای آن با بررسی تحولات صنعتی و آسیبشناسی
صنایع لوازمخانگی کشور میتواند
بهعنوان گامی اجرایی و عملیاتی در برقراری ارتباط میان
پژوهش و حوزه سیاستگذاری راهبردی، با هدف نیل به رشد و بالندگی
مضاعف ایران عزیز تلقی شود.
برچسب ها: صناع لوازم خانگی
© Copyright 2019 All Rights Reserved
طراحی سایت : نونگار پردازش