صنایع شیمیایی به شرکت‌هایی اطلاق می‌شود که در گسترده‌ترین حالت ممکن با فرایندهای تبدیل و تولید مواد خام مصنوعی یا ترکیبی سروکار دارند. این مواد عموما توسط دیگر صنایع بیشتر برای تولید محصولات با مصرف صنعتی و کمتر مورد توجه مصرف‌کنندگان خاص به کار برده می‌شوند. همانند صنایع فرایندی، توافق عمومی بر سر حوزه کاری صنایع شیمیایی وجود ندارد. از اینرو تعریفی دقیق برای این صنعت ارائه نشده است. طبقه بندی‌های رسمی جهانی نیز نقطه مشترک کمی به لحاظ تاریخی، مواد شیمیایی پایه‌ای، مواد شیمیایی تخصصی، مواد شیمیایی کشاورزی، داروسازی و کالاهای مصرفی با یکدیگر دارند. در این ۵ حوزه تفاوت‌هایی به لحاظ ساختار، رونق و توسعه، بازار و دیگر مسائل خاص وجود دارد اما در بسیاری موارد تفاوت چشمگیری میان این حوزه‌ها به چشم نمی‌خورد. عموما صنایع شیمیایی را می‌توان به دو بخش تقسیم‌بندی نمود:
۱. مواد شیمیایی پایه (مواد اولیه) که موادی در حجم‌های بالا می‌باشند که بدون تفکیک محصول تولید می‌شوند. این مواد، مواد اولیه‌ای محسوب می‌شوند که نیاز است فرایندهای دیگری نیز بر روی آنها صورت گیرد. این مواد عبارتند از: مواد شیمیایی غیرآلی یا غیر طبیعی، مواد پتروشیمی در مقادیر انبوه (فله‌ای)، مواد واسط شیمیایی ارگانیک، مشتقات پتروشیمی و دیگر مواد شیمیایی صنعتی، رزین‌های پلاستیکی، لاستیک‌های مصنوعی و فیبرهای ترکیبی یا مصنوعی.
تولید مواد شیمیایی پایه یک کسب و کار بالغ است. قیمت این مواد تا حد زیادی با هزینه‌های بهره‌برداری از ظرفیت ذخیره‌سازی مواد خام در ارتباط است. شرکت‌ها عموما از استراتژی‌های مدیریت کم هزینه برای کاهش قیمت این مواد تولیدی بهره می‌گیرند که حاشیه سود پایین و حساسیت بالا نسبت به چرخه‌های اقتصادی از جمله این استراتژی‌های کاربردی می‌باشند. دسترسی به مواد خام و سرمایه‌های انبوه مورد نیاز (اندازه کارخانه، تکنولوژی) و الزامات انرژی، از موانع عمده ورود به این عرصه به شمار می‌روند.
۲. مواد شیمیایی ویژه یا خاص، متمایز از دیگر مواد بوده و اغلب به لحاظ تکنولوژیکی محصولاتی پیشرفته شناخته می‌شوند. این مواد در حجم کمتر از مواد شیمیایی پایه تولید شده و برای مصارف خاص به‌کار برده می‌شوند. یکی از مشخصه‌هایی که این مواد را از مواد شیمیایی پایه متمایز می‌سازد، مولفه خدمات‌رسانی گسترده به مصرف‌کننده یا خدمات رسانی فنی این مواد است. به عبارتی دیگر مواد شیمیایی خاص بیشتر به دلیل کاربرد آنها فروخته می‌شوند تا مواد تشکیل دهنده‌شان. از جمله نمونه‌های این مواد می‌توان به روکش‌ها، مواد چسبی و مواد درزگیر اشاره نمود.