امروزه در جهان بین کشورها، میلیاردها دلار کالا و خدمات مبادله می‌شود و از طریق شبکه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، ملت‌ها به یکدیگر گره خورده‌اند. بنابرین هیچ کشوری خودکفا نیست. حجم تجارت بین‌المللی نه‌تنها افزایش چشمگیری داشته است، بلکه تغییرات زیادی در الگوهای تجارت به‌وجود آمده است. حجم تجارت، به‌ویژه صادرات ارتباط تنگاتنگی با تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی کشور داشته و به‌عنوان موتور محرکه تولید و اقتصاد تلقی می‌گردد. 
گمرک به‌عنوان مرزبان اقتصادی کشور در کنار سایر عوامل در تجارت بین‌الملل مانند بانک‌ها، بیمه‌ها و مؤسسات حمل‌ونقل بر زنجیره تجارت بین‌الملل نقشی اساسی دارد. اهمیت مرزبانان اقتصادی (گمرکات) در کشورهای مختلف در اجرای برنامه‌های توسعه‌ای، سیاست‌های اقتصادی و اقتدار کشورها در عرصه بین‌الملل جهت تبیین منافع کشورها و استفاده حداکثری از فرصت‌ها و منافع حاصله است، بنابراین برای حضور موفق در تجارت بین‌الملل و سازمان‌های بین‌المللی تجاری، شناخت و توجه به گمرک ضروری است.
در آغاز قرن ۲۱، تجارت بین‌المللی رشد شتابانی داشته و پیچیده‌تر شدن محیط کاری و تأثیرات آن بر اقتصاد جهانی موجب گردیده تا بحث سامان‌دهی شبکه تجارت بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. این امر سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را بر آن داشته که برای تسهیل و روان‌سازی رویه‌های مورد اجرا در تجارت بین‌الملل اهمیت زیادی قائل شوند. در این میان نقش مؤثر گمرکات در چرخه تجارت بین‌المللی بیش از هر زمان دیگری مشخص شده است. ارائه تسهیلات لازم، هم‌زمان با انجام کنترل‌های مبادی ورودی کشورها از جمله نکات حائز اهمیتی است که در کلیه برنامه‌های سامان‌دهی تجارت بین‌الملل به نقش گمرک پرداخته است. هم‌سویی سازمان جهانی گمرک با سازمان جهانی تجارت در هدایت برنامه‌های تسهیلاتی تجارت، از جمله مصادیق اعتبار حضور پررنگ گمرک در هر کشور و تأثیر مستقیم و غیرمستقیم این حضور مؤثر در زنجیره تأمین تجارت خارجی، اقتصاد، بازخوردهای اجتماعی و... است. 
در دوران معاصر، پیچیدگی روابط در محیط بین‌المللی دولت‌ها، موجب درهم‌تنیدگی هر چه بیشتر تجارت بین‌الملل و امنیت ملی کشورها شده است. این واقعیت، پس از جنگ جهانی دوم، به‌ویژه با پایان گرفتن دوره جنگ سرد، با کاهش نسبی درجه اهمیت جنبه‌های نظامی و سیاسی امنیت ملی و افزایش اهمیت جنبه‌های دیگر، به‌خصوص بُعد اقتصادی امنیت ملی، نمودِ آشکارتری یافت. درحالی‌که در گذشته امنیت ملی معمولاً با مفهوم محدود آن به‌کار گرفته می‌شد که در چارچوب آن فقدان تجاوز خارجی مهم‌ترین ارزش امنیتی تلقی شده و به‌تبع آن، ارتش مهم‌ترین ابزار تأمین امنیت ملی محسوب می‌شد و قدرت اقتصادی فقط به‌عنوان مبنایی برای تقویت قدرت نظامی به‌حساب می‌آمد، امروزه بُعد اقتصادی امنیت ملی چنان تغییراتی یافته است که جای بُعد نظامی را گرفته و به‌تدریج به‌عنوان نقطه مرکزی امنیت ملی درآمده است. امروزه در جهان بین کشورها، میلیاردها دلار کالا و خدمات مبادله می‌شود و از طریق شبکه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، ملت‌ها به یکدیگر گره خورده‌اند. بنابراین هیچ کشوری خودکفا نیست. حجم تجارت بین‌المللی نه‌تنها افزایش چشمگیری داشته است، بلکه تغییرات زیادی در الگوهای تجارت به‌وجود آمده است. حجم تجارت به‌ویژه صادرات ارتباط تنگاتنگی با امنیت کشور دارد.